σε

(I)

και σ' Ν

Ι. ΣΗΜΑΣΙΑ: πρόθεση τής Νέας Ελληνικής που δηλώνει: 1. διεύθυνση προς κάτι ή το τέρμα μιας διαδρομής (α. «έρχομαι σε σένα» β. «μετά κατέληξα σ' αυτόν» γ. «πηγαίνω στη δουλειά» δ. «φτάσαμε στο χωριό»)

2. στάση ή ενέργεια μέσα ή πάνω σε κάτι (α. «οι προθέσεις απαντούν συχνά σε κάθε κείμενο» β. «σ' όλα σχεδόν τα σπίτια υπάρχει σήμερα ψυγείο» γ. «σε ψηλές ανηφοριές, προβατάκια φύλαγα», δημ. τραγούδι

δ. «κάνουμε συχνά περίπατο στο γειτονικό άλσος»)

3. χρόνο ή προθεσμία (α. «σε μερικές ώρες φτάνουμε» β. «στον αιώνα τον άπαντα»)

4. αναφορά (α. «είναι καλός σε όλα τα μαθήματα» β. «μην τό λες αυτό σε μένα» γ. «σ

αυτό έχει δίκιο»)

5. τρόπο (α. «κονσέρτο σε λα έλασσον» β. «έπαιξε στην τύχη και έχασε»)·ΙΙ. ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. συνήθως με αιτιατική (α. «ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτον αντιφάσεις, άγχος και αγωνία» β. «σ' εκείνην εκεί την πόρτα χτύπα»)

2. ορισμένες φορές, ιδίως σε ελλειπτικές προτάσεις, και με γενική (α. «ήμουν στού αδελφού μου» β. «στού Χαροκόπου τα στενά...»)

ΙΙΙ. ο παλαιότερος τύπος εις τού σε απαντά και σήμερα, αλλά μόνον σε στερεότυπες ή ιστορικές φράσεις, σε δημοτικά τραγούδια κ.α. (α. «εις υγείαν!» β. «εις πολλά έτη!» γ. «ζει εις βάρος του»).

[ΕΤΥΜΟΛ. < αρχ. εἰς* με αποβολή τού ει- και ανάπτυξη ε- από συνεκφορά με λ. που αρχίζουν από ε-: εἰς ἐμένα > ‘ς εμένα > σε μένα].

————————

(II)

Ν

αδύνατος τύπος αιτιατικής ενικού τού β' προσώπου τής προσωπικής αντωνυμίας, εσύ, συ.

————————

(III)

Ν

μετρολ. ιαπωνικό μέτρο επιφάνειας ισοδύναμο με 99 περίπου τετραγωνικά μέτρα.